હકીકત છે – જિગર જોષી ‘પ્રેમ

હવે આગળ કશે રસ્તો નથી, એ પણ હકીકત છે,
હું પાછો ક્યાંયથી વળતો નથી, એ પણ હકીકત છે.

સતત ફરિયાદ, ઈર્ષાઓ, સખત પીડા ને સીમાઓ,
છતાં આ જિંદગી ધક્કો નથી, એ પણ હકીકત છે.

બધી ડાળે બહારો છે, બગીચાઓય મહેંકે છે,
અને ત્યાં નામનો ટહુકો નથી, એ પણ હકીકત છે.

સમય જ્યારે મળે ત્યારે તને સંભારતો રહુ છું,
સમય ક્યારેય પણ હોતો નથી, એ પણ હકીકત છે.

ભલે એમાંય છે તોફાન, ભરતી, ઓટ, મોજા, ‘પ્રેમ’,
છતાં આ આંખ એ દરિયો નથી, એ પણ હકીકત છે.

- જિગર જોષી ‘પ્રેમ’

केनू संग खेलू होली
पिया त्यज गये है अकेली..!

माणिक मोती सब हम छोडे
गले में पहनी सेली
...भोजन भवन भलो नही लागे
पिया कारन भयी रे अकेली
मुझे दुरी क्युँ मेली ?

अब तुम प्रीत अवर सु जोडी
हम से करी क्युं पहेली ?
बहु दिन बीते, अजहुन आये,
लग रही ताला वेली
केनु दिल मा ये हेली ?

श्याम बिना जीयडो मुरझावे,
जैसे जल बिन बेली,
मीरा को प्रभू दरसन दिजो
मै तो जनम जनम की चेली
दरस बिना खडी दुहेली…
मीरांबाई

ક્યાંક ઝરણાંની ઉદાસી - શ્યામ સાધુ

યસ્તરો : ગુજરાતી કવિતા આસ્વાદ



ક્યાંક ઝરણાંની ઉદાસી પથ્થરો વચ્ચે પડી છે,
ક્યાંક તારી યાદની મોસમ રડી છે !

દોસ્ત,મૃગજળની કથા વચ્ચે તમે છો,
આ જુઓ અહીંયાં તરસ,ત્યાં વાદળી ઊંચે ચડી છે !

પંખીઓના ગીત જેવી એક ઇચ્છા ટળવળે છે,
ઓ હૃદય ! બોલો કે આ કેવી ઘડી છે !

આવ, મારા રેશમી દિવસોના કારણ,
જિંદગી જેને કહે છે એ અહીં ઠેબે ચડી છે !

ઓ નગરજન, હું અજાણ્યા દેશનો થાક્યો પ્રવાસી,
લાગણી નામે હવેલી ક્યાં ખડી છે ?

- શ્યામ સાધુ

રોનેં ન દીયા. - સુદર્શન ‘ફાખિર’ સુદર્શન 'ફાખિર'

ઈશ્કમેં ગૈરતે જઝ્બાતનેં રોક લીયા,

વરના ક્યા બાતથી જીસને રોને ન દીયા.

આપ કહતેથે રોને સે ન બદલેંગે નસીબ

ઉમ્ર ભર આપકી ઈસ બાતનેં રોને ન દીયા

રોને વાલોંસે કહો ઉનકા ભી રોના રો લેં

જીનકી મજબૂરી-એ-હાલાતને રોનેં ન દીયા

તુજસે મિલકર હમેં રોના થા, બહુત રોના થા,

તંગી એ વક્ત એ મુલાકાતને રોને ન દીયા

એક દો રોજકા રોના હો તો રો લેં ‘ફાખિર’

હમકો હર રોજ કે સદમાતને રોનેં ન દીયા.

- સુદર્શન ‘ફાખિર’

જિંદગીની દડમજલ - વેણીભાઈ પુરોહિત઼

જિંદગીની દડમજલ થોડી અધૂરી રાખવી,

ચાલવું, સાબિત કદમ, થોડી સબૂરી રાખવી.

જીવવું છે, ઝૂરવું છે, ઝૂઝવું છે જાને મન!

થોડી અદાઓ ફાંકડી, થોડી ફિતૂરી રાખવી.

જોઈ લેવું આપણે જોનારને પણ છૂટ છે,

આંખને આકાશના જેવી જ ભૂરી રાખવી.

ભાનભૂલી વેદનાઓને વલૂરી નાંખવી

જ્વાલાઓ ભલે ભડકી જતી, દિલમાં ઢબૂરી રાખવી.

જામમાં રેડાય તેને પી જવાનું હોય છે,

ઘૂંટડે ને ઘૂંટડે તાસીર તૂરી રાખવી.

કેફીઓના કાફલા વચ્ચે જ જીવી જાણવું,

થોડુંક રહેવું ઘેનમાં થોડીક ઘૂરી રાખવી.

ઝંખનાઓ જાગતી બેઠી રહે છે રાતદિન,

જાગરણની એ સજાને ખુદને પૂરી રાખવી,

એમના દરબારમાં તો છે શિરસ્તો ઔર કંઈ,

ફૂંક સુરીલી અને બંસી બેસૂરી રાખવી.

બાજ થઈને ઘૂમવું અંદાજની ઉંચાઈ પર,

ઈશ્ક ખાતર બુલબુલોની બેકસૂરી રાખવી.

- વેણીભાઈ પુરોહિત઼

હજુયે યાદ છે -રઈશ મનીયાર

એકવેળા આપને મેં દઈ દીધેલું દિલ, હજુયે યાદ છે
ને પછી ભરતો રહયો’તો હોટેલનાં બિલ, હજુયે યાદ છે

પ્રિયતમ! હા,તારા ચહેરા પર હતા એ ખિલ હજુયે યાદ છે
મારા પૈસે તેં ઘસી બેફામ ક્લેરેસીલ હજુયે યાદ છે

સાયકલ અથડાવીને સોરી કહ્યાની સ્કીલ હજુયે યાદ છે
ને પછીથી સાંપડેલી સેન્ડલોની હીલ હજુયે યાદ છે

માનતો’તો હું કે પૈંડા બે જ છે સંસારરથનાં હું ને તું
ને પાડોશમાં હતા તારાં ઘણાં સ્પેરવ્હીલ હજુયે યાદ છે

-રઈશ મનીયાર

લગ્ન જીવન = ફીક્સ થયેલી મેચ – રઈશ મનીઆર

એ ને હું રમીએ ક્રિકેટ, ઈન ડોર ચાલે મારે ત્યાં
એની ફટકાબાજીનો બસ દોર ચાલે મારે ત્યાં

એલ બી ડબલ્યુ થઈ ગયો હું, લવ બિફોર વેડીંગ કરી
લગ્ન પહેલા ને પછી પણ મેં સતત ફીલ્ડીંગ કરી

ગેમ પ્લાન આધાર રાખે ફક્ત એના મૂડ પર
એ રમે ફ્રન્ટ ફુટ પર તો હું રમું બેકફુટ પર

એમને ગમતો નથી બિલકુલ પરાજય વર્ડ પણ
એ જો હારે, માર ખાશે ત્યારે ડિકી બર્ડ પણ,

એના કેરેક્ટર વિશે પત્ની ને ડાઊટ થાય છે
ફ્રેંડલી મેચમાં જે પડોસણ થી આઊટ થાય છે.

કર્ટલી એમ્બ્રોસ જેવુ મોં કરી, એ લે રન અપ
હું રકાબી રાખીને એને આપી દઊં છું કપ

જે સફળ પ્લેયર નથી એ કોચ બનતા હોય છે
લગ્ન ક્ષેત્રે આવા કિસ્સા રોજ બનતા હોય છે.

સાવ લોલીપોપ પણ છૂટી ગયેલો કેચ છે
આપણું આ લગ્ન જીવન ફીક્સ થયેલી મેચ છે.

- રઈશ મણીયાર

આપણું હોવુ હેંગઓવર જેવુ. - અદમ ટંકારવી

શ્વાસનું ચાલવુ ચેટર જેવું, આપણું હોવુ હેંગઓવર જેવુ.

આ ખીજાવું ને રીઝાવુ તારૂં, લાગે ઈંગ્લેન્ડના વેધર જેવુ.

એક એક પળ અહીં સ્કેરી છે, વિશ્વ આખું છે હોરર જેવું.

પેન્સિલ માર્ક જેવું સ્મિત મારૂં, રૂસણું તારૂં ઈરેઝર જેવું.

કોઈનું કોન્સોલેશન છે અદમ, ક્રોકોડાઈલના ટીયર જેવું.

- અદમ ટંકારવી

અમે ચાલતા થયાં.

ખુલ્લી મૂકી વખાર અમે ચાલતા થયાં,
જોતી રહી બજાર અમે ચાલતા થયાં.

રસ્તા ગલી વળાંક બદલતા રહ્યાં સતત,
હરપલ દરેક હાલ અમે ચાલતા થયાં.

ઉલ્લેખ માત્ર થાય ને તોયે નશો રહે,
એ પી લીધી શરાબ અને ચાલતા થયાં.

અંદર થયું કે ચાલ હવે ચાલશું પછી,
પૂછ્યો નહીં સવાલ અમે ચાલતા થયાં.

કોઈ અજાણી રાત પરિચિત સ્થળે જડી,
ત્યાંથી જડ્યે સવાર અમે ચાલતા થયાં.

આ હાથની લકીર હજી રોકતી હતી
પગનો હતો મિજાજ અમે ચાલતા થયાં

ચર્ચા કશેય પહોંચવાની ક્યાં કરી હતી?
મંઝિલની છોડ વાત અમે ચાલતા થયાં.

કિસ્મત મારું પાજી ! - લાલજી કાનપરિયા

ટચૂકડું એક ફૂલ ખીલે તો પતંગિયું થાય રાજી
અવસર એવા મળ્યા નહીં રે, કિસ્મત મારું પાજી !

જીવતર રાબેતા મુજબ છે, નથી આમ તો વાંધો,
શમણાં તેર તૂટે છે કેવળ એકાદું જ્યાં સાંધો !
...મન ખુદ છે અપરાધી અને મન ખુદ છે કાજી !
રે કિસ્મત મારું પાજી !

કાળ આખરે સરી ગયો ને સ્મરણો પણ ભૂંસાયા,
લીલો વૈભવ ઉડી ગયો ને ઊના વાયરા વાયા !
એક લાગણી કરમાતી ત્યાં ફૂટે બીજી તાજી !
રે કિસ્મત મારું પાજી !

- લાલજી કાનપરિયા

જ્યારે તારા Marriage થઇ જશે. - જીગ્નેશ અધ્યારૂ

બધી ઇચ્છાઓનું Miscarriage થઇ જશે,

મિત્ર મારા, હવે તારા Marriage થઇ જશે



નમણી નારની કાળી લટોમાં,

હરદમ અટક્યા કરતો તું.

ગોપી પાછળ કુંજગલીમાં,

‘કાન’ થઇ ભટક્યા કરતો તું.



હવે ઓછી આ ઝાંખીઓની Average થઇ જશે,

મિત્ર મારા, હવે તારા Marriage થઇ જશે.



સાસુ વહુના કુરુક્ષેત્રમાં,

ભીષ્મ શો ભટક્યા કરવાનો,

ટુકડે ટુકડે E.M.I માં,

ખુદને ભર્યા કરવાનો.



Celebration મોડી રાતના Heritage થઇ જશે,

મિત્ર મારા, જ્યારે તારા Marriage થઇ જશે.



સાસરીયા ને સંબંધીઓના,

નામો ભૂલ્યા કરવાનો.

બે છેડા ભેગા કરવામાં,

તું આખો ખૂલ્યા કરવાનો.



સુંદર ટકાઉ જમાઇની તારી Image થઇ જશે

મિત્ર મારા જ્યારે તારા Marriage થઇ જશે.



- જીગ્નેશ અધ્યારૂ

અમે ચાલતા થયાં. - ધ્રુવ ભટ્ટ

ખુલ્લી મૂકી વખાર અમે ચાલતા થયાં,
જોતી રહી બજાર અમે ચાલતા થયાં.

રસ્તા ગલી વળાંક બદલતા રહ્યાં સતત,
હરપલ દરેક હાલ અમે ચાલતા થયાં.

ઉલ્લેખ માત્ર થાય ને તોયે નશો રહે,
એ પી લીધી શરાબ અને ચાલતા થયાં.

અંદર થયું કે ચાલ હવે ચાલશું પછી,
પૂછ્યો નહીં સવાલ અમે ચાલતા થયાં.

કોઈ અજાણી રાત પરિચિત સ્થળે જડી,
ત્યાંથી જડ્યે સવાર અમે ચાલતા થયાં.

આ હાથની લકીર હજી રોકતી હતી
પગનો હતો મિજાજ અમે ચાલતા થયાં

ચર્ચા કશેય પહોંચવાની ક્યાં કરી હતી?
મંઝિલની છોડ વાત અમે ચાલતા થયાં.
- ધ્રુવ ભટ્ટ

तीरगी चांद के ज़ीने से सहर तक पहुँची
ज़ुल्फ़ कन्धे से जो सरकी तो कमर तक पहुँची

मैंने पूछा था कि ये हाथ में पत्थर क्यों है
बात जब आगे बढी़ तो मेरे सर तक पहुँची

मैं तो सोया था मगर बारहा तुझ से मिलने
जिस्म से आँख निकल कर तेरे घर तक पहुँची

तुम तो सूरज के पुजारी हो तुम्हे क्या मालुम
रात किस हाल में कट-कट के सहर तक पहुँची

एक शब ऐसी भी गुजरी है खयालों में तेरे
आहटें जज़्ब किये रात सहर तक पहुँची
राहत इन्दोरी

रो पड़े सुदर्शन फाकिर

उलफत का जब किसी ने लिया नाम रो पड़े
अपनी वफ़ा का सोच के अन्जाम रो पड़े
हर शाम ये सवाल मुहब्बत से क्या मिला
हर शाम ये जवाब के हर शाम रो पड़े
राह-ए-वफ़ा में हमको खुशी की तलाश थी
...दो गाम ही चले थे के हर गाम रो पड़े
रोना नसीब में है तो औरो.न से क्या गिला
अपने ही सर लिया कोई इल्ज़ाम रो पड़े
सुदर्शन फाकिर

હવાના હોઠ પર – ફિલિપ કલાર્ક

બંધ બારી બારણે બેઠા હતા,
કે અનોખા તારણે બેઠા હતા.
ના કદી જેનું નિવારણ થૈ શક્યું,
એક એવા કારણે બેઠા હતા.

જોત જોતામાં થયું મોં સૂઝણું,
સ્વપ્નના સંભારણે બેઠા હતાં,
પથ્થરો ક્યારેક તો ગાતા થશે,
એમ સમજી બારણે બેઠા હતા.

કોક કોમળ કંઠથી ગઝલો સરે,
રંગ ભીના ફાગણે બેઠા હતા.
હૂંફ જેવું વિશ્વમાં વ્યાપી ગયું,
પાસ પાસે આપણે બેઠા હતા,

છે હવાના હોઠ પર ખામોશીઓ,
શબ્દના ઉચ્ચારણે બેઠા હતા.

– ફિલિપ કલાર્ક

હરિગીત – રવીન્દ્ર પારેખ

હરિ, તમે તો જાતે થઈને દીવાસળી ના મૂકો,
અને પવન છો તો મારા પર હમણાં તો ના ઝૂકો !

હરિ, બેઉ આંખોનું મૂકો આંધણ તો શું થાય ?
ઊઠે આછી વરાળ ત્યાં તો ઝળઝળિયાં બંધાય,
એવામાં વરસાદ પડે તો કેમ ન હો એ સૂકો ?

હરિ, તમે દુષ્કાળ થવાનું કહીને બનતા રેલ,
જીવવાનું તો સમજ્યા, મરવાનું તો રાખો સ્હેલ,
હરિ, જેમ બીજું ભૂલો છો તેમ મને પણ ચૂકો-

માણસના સો વાંક હો તો પણ માણસ છે એ સમજો,
તોડફોડનો શોખ જ હો તો બીજી વસ્તુથી રમજો,
પણ, માણસ જો તોડી બેઠા તો ખુદ થાશો ભૂકો…

હરિ, તમે તો જાતે થઈને દીવાસળી ના મૂકો,
અને પવન છો તો મારા પર હમણાં તો ના ઝૂકો !

– રવીન્દ્ર પારેખ